Persoonlijkheidsstoornissen

Het helpen van de persoon om te begrijpen dat hun problemen inwendig zijn en niet veroorzaakt worden door andere mensen of situaties.

Persoonlijkheidsstoornissen kunnen leiden tot vervormde percepties van de werkelijkheid, abnormaal gedrag en ongemak op verschillende gebieden van het leven, zoals werk, relaties en sociaal functioneren. Bovendien kan het zijn dat mensen met een persoonlijkheidsstoornis hun problematische gedragingen niet herkennen of de negatieve effecten ervan op anderen niet zien.

Persoonlijkheidsstoornissen zijn een groep van 10 geestelijke gezondheidsaandoeningen die langdurige, verstorende patronen van denken, gedrag, stemming en omgang met anderen inhouden. Mensen met persoonlijkheidsstoornissen realiseren zich vaak niet dat hun gedachten en gedrag problematisch zijn.

Inhoud Pijl omlaag

Overview

Wat is een persoonlijkheidsstoornis?

Een persoonlijkheidsstoornis is een geestesziekte die langdurige, allesomvattende en ontwrichtende patronen van denken, gedrag, stemming en omgang met anderen met zich meebrengt. Deze patronen veroorzaken aanzienlijk leed en/of beperken het vermogen van een persoon om te functioneren.

Er zijn 10 verschillende soorten persoonlijkheidsstoornissen, elk met verschillende kenmerken en symptomen.

Persoonlijkheid is van cruciaal belang om te bepalen wie we zijn als individuen. Het omvat een unieke mix van eigenschappen, inclusief houdingen, gedachten en gedragingen, evenals hoe we deze eigenschappen uiten in onze interacties met anderen en met de wereld om ons heen.

Persoonlijkheidsstoornissen kunnen leiden tot vervormde percepties van de werkelijkheid, abnormaal gedrag en ongemak op verschillende gebieden van het leven, zoals werk, relaties en sociaal functioneren. Bovendien kan het zijn dat mensen met een persoonlijkheidsstoornis hun problematische gedragingen niet herkennen of de negatieve effecten ervan op anderen niet zien.

Advertisement

Cleveland Clinic is een non-profitacademisch medisch centrum. Het adverteren op onze site helpt onze missie te ondersteunen. Wij keuren geen producten of diensten van buiten Cleveland Clinic goed. Het beleid

Welke soorten persoonlijkheidsstoornissen zijn er?

Het Diagnostisch en Statistisch Handboek voor Psychische Stoornissen (DSM-5), dat de standaardreferentiepublicatie is voor erkende psychische aandoeningen, organiseert de 10 typen persoonlijkheidsstoornissen in drie hoofdgroepen (categorieën). Elke groep heeft verschillende gemeenschappelijke symptomen.

Cluster A persoonlijkheidsstoornissen

Cluster A-persoonlijkheidsstoornissen omvatten ongewoon en excentriek denken of gedrag. Deze omvatten:

• Paranoïde persoonlijkheidsstoornis: Het belangrijkste kenmerk van deze aandoening is paranoia, wat zich uit in een onophoudelijk wantrouwen en argwaan jegens anderen zonder een adequate reden voor verdenking. Mensen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis geloven vaak dat anderen proberen hen kleinerend, schadelijk of bedreigend te behandelen.
• Schizoïde persoonlijkheidsstoornis: deze aandoening wordt gekenmerkt door een consistente neiging tot afstandelijkheid en algemene desinteresse in interpersoonlijke relaties. Mensen met een schizoïde persoonlijkheidsstoornis hebben een beperkt scala aan emoties bij het omgaan met anderen.
• Schizotypale persoonlijkheidsstoornis: Personen met deze aandoening vertonen een consistente patron van intense ongemak en beperkte behoefte aan nauwe relaties. Relaties kunnen belemmerd worden door hun vervormde kijk op de realiteit, bijgelovigheden en ongewoon gedrag.

Persoonlijkheidsstoornissen uit cluster B

Cluster B persoonlijkheidsstoornissen omvatten dramatisch en grillig gedrag. Mensen met deze soorten aandoeningen tonen intense, instabiele emoties en impulsief gedrag. Cluster B persoonlijkheidsstoornissen omvatten:

• Antisociale persoonlijkheidsstoornis (APPS): Mensen met APPS tonen een gebrek aan respect voor anderen en volgen sociale normen of regels niet. Mensen met APPS kunnen de wet overtreden of fysieke of emotionele schade aan anderen veroorzaken. Ze kunnen weigeren verantwoordelijkheid te nemen voor hun gedrag en/of laten zien dat ze geen rekening houden met de negatieve gevolgen van hun daden.
• Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS): Deze aandoening wordt gekenmerkt door moeilijkheden met emotionele regulatie, wat leidt tot een lage eigenwaarde, stemmingswisselingen, impulsief gedrag en daaropvolgende problemen in relaties.
• Histrionische persoonlijkheidsstoornis: Deze aandoening wordt gekenmerkt door intense, instabiele emoties en een vervormd zelfbeeld. Voor mensen met een histrionische persoonlijkheidsstoornis hangt hun eigenwaarde af van de goedkeuring van anderen en komt niet voort uit een echt gevoel van eigenwaarde. Ze hebben een overweldigend verlangen om opgemerkt te worden door anderen en kunnen dramatisch en/of ongepast gedrag vertonen om aandacht te krijgen.
• Narcistische persoonlijkheidsstoornis: Deze aandoening omvat een consistente patroon van waargenomen superioriteit en grootsheid, een overmatige behoefte aan lof en bewondering en een gebrek aan empathie voor anderen. Deze gedachten en gedragingen komen vaak voort uit een laag zelfbeeld en een gebrek aan zelfvertrouwen.

Cluster C persoonlijkheidsstoornissen

Persoonlijkheidsstoornissen van cluster C veroorzaken ernstige angst en angst. Ze omvatten:

• Vermijdende persoonlijkheidsstoornis: Mensen met deze aandoening hebben voortdurende gevoelens van onbekwaamheid en zijn zeer gevoelig voor negatieve beoordelingen door anderen. Hoewel ze graag met anderen willen omgaan, vermijden ze sociale interactie vanwege de intense angst om afgewezen te worden.
• Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis: Deze aandoening wordt gekenmerkt door een constante en overdreven behoefte om verzorgd te worden door iemand anders. Het omvat ook onderdanigheid, de behoefte aan voortdurende geruststelling en het onvermogen om beslissingen te nemen. Mensen met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis worden vaak zeer nauw verbonden met een andere persoon en doen grote inspanningen om die persoon te plezieren. Ze vertonen vaak passief en klampend gedrag en hebben een angst voor scheiding.
• Obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis (OCPS): Deze aandoening wordt gekenmerkt door een consistente en extreme behoefte aan ordelijkheid, perfectionisme en controle (zonder ruimte voor flexibiliteit) die uiteindelijk het voltooien van een taak vertraagt of verstoort. Het kan ook van invloed zijn op relaties.

Dit is een afzonderlijke aandoening van obsessieve-compulsieve stoornis (OCD), die wordt geclassificeerd als een angststoornis. Terwijl mensen met OCD meestal zich ervan bewust zijn dat OCD hun gedrag veroorzaakt en ze accepteren dat ze moeten veranderen, hebben mensen met OCPD meestal weinig, of zelfs geen, zelfbewustzijn van hun gedragingen.

Mensen kunnen gemengde symptomen van meerdere persoonlijkheidsstoornissen hebben.

Wie worden er beïnvloed door persoonlijkheidsstoornissen?

Iedereen kan een persoonlijkheidsstoornis hebben. Maar verschillende soorten persoonlijkheidsstoornissen beïnvloeden mensen op verschillende manieren.

De meeste persoonlijkheidsstoornissen beginnen in de tienerjaren wanneer je persoonlijkheid zich verder ontwikkelt en volwassen wordt. Als gevolg hiervan zijn bijna alle mensen met een diagnose van persoonlijkheidsstoornissen ouder dan 18 jaar. Een uitzondering hierop is de antisociale persoonlijkheidsstoornis – ongeveer 80% van de mensen met deze stoornis vertoont symptomen vanaf de leeftijd van 11 jaar.

Personen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis hebben vaker invloed op mensen die bij hun geboorte als mannelijk werden aangewezen. Borderline, histrionische en afhankelijke persoonlijkheidsstoornissen hebben vaker invloed op mensen die bij hun geboorte als vrouwelijk werden aangewezen.

Advertisement

Hoe vaak komen persoonlijkheidsstoornissen voor?

Ongeveer 9% van de volwassenen in de Verenigde Staten heeft een of andere vorm van persoonlijkheidsstoornis, terwijl ongeveer 6% van de wereldbevolking een persoonlijkheidsstoornis heeft.

Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) en antisociale persoonlijkheidsstoornis zijn de meest voorkomende persoonlijkheidsstoornissen die worden gediagnosticeerd.

Symptomen en Oorzaken

Wat zijn de oorzaken van persoonlijkheidsstoornissen?

Persoonlijkheidsstoornissen behoren tot de minst begrepen aandoeningen op het gebied van geestelijke gezondheid. Wetenschappers proberen nog steeds de oorzaak ervan te achterhalen.

Tot nu toe geloven ze dat de volgende factoren mogelijk bijdragen aan de ontwikkeling van persoonlijkheidsstoornissen:

• Genetica: Wetenschappers hebben een defect gen geïdentificeerd dat mogelijk een rol speelt bij de obsessieve-compulsieve persoonlijkheidsstoornis. Onderzoekers onderzoeken ook genetische verbanden met agressie, angst en angst, eigenschappen die een rol kunnen spelen bij persoonlijkheidsstoornissen.
• Veranderingen in de hersenen: Onderzoekers hebben subtiele verschillen in de hersenen geïdentificeerd bij mensen met bepaalde persoonlijkheidsstoornissen. Bijvoorbeeld, bevindingen in studies over de paranoïde persoonlijkheidsstoornis wijzen op veranderde werking van de amygdala. De amygdala is het gedeelte van de hersenen dat betrokken is bij het verwerken van angstige en bedreigende signalen. In een onderzoek naar de schizotypische persoonlijkheidsstoornis vonden onderzoekers een volumevermindering in de frontale kwab van hun hersenen.
• Kindertijd trauma: Uit onderzoek blijkt een verband tussen kindertijd trauma’s en de ontwikkeling van persoonlijkheidsstoornissen. Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis hadden bijvoorbeeld bijzonder hoge percentages van seksueel trauma in hun kindertijd. Mensen met borderline en antisociale persoonlijkheidsstoornissen hebben problemen met intimiteit en vertrouwen, beide kunnen gerelateerd zijn aan kindermishandeling en trauma.
• Verbaal misbruik: Uit een onderzoek blijkt dat mensen die als kinderen verbaal misbruik hebben ervaren, in volwassenheid drie keer zo waarschijnlijk een borderline, narcistische, obsessief-compulsieve of paranoïde persoonlijkheidsstoornis hebben.
• Cultuurfactoren: Cultuurfactoren kunnen ook een rol spelen bij de ontwikkeling van persoonlijkheidsstoornissen, zoals blijkt uit de verschillende percentages van persoonlijkheidsstoornissen tussen verschillende landen. Bijvoorbeeld, er zijn opvallend weinig gevallen van antisociale persoonlijkheidsstoornissen in Taiwan, China en Japan, samen met aanzienlijk hogere percentages van cluster C persoonlijkheidsstoornissen.

Advertisement

Wat zijn de symptomen van persoonlijkheidsstoornissen?

Elk van de 10 soorten persoonlijkheidsstoornissen heeft zijn eigen specifieke tekenen en symptomen.

Maar over het algemeen, gaan persoonlijkheidsstoornissen gepaard met problemen zoals:

• Identiteit en gevoel van zelf: Mensen met een persoonlijkheidsstoornis hebben over het algemeen geen duidelijk of stabiel beeld van zichzelf, en hoe zij zichzelf zien, verandert vaak afhankelijk van de situatie of de mensen met wie ze omgaan. Hun gevoel van eigenwaarde kan onrealistisch hoog of laag zijn.
• Relaties: Personen met een persoonlijkheidsstoornis hebben moeite om nauwe, stabiele relaties met anderen aan te gaan vanwege hun problematische overtuigingen en gedrag. Ze kunnen gebrek aan empathie of respect hebben voor anderen, emotioneel afstandelijk zijn of overdreven behoeftig zijn aan aandacht en zorg.

Een andere kenmerkende eigenschap van persoonlijkheidsstoornissen is dat de meeste mensen die eraan lijden vaak weinig tot geen inzicht of zelfbewustzijn hebben over hoe hun gedachten en gedrag problematisch zijn.

Hoe weet je of iemand een persoonlijkheidsstoornis heeft?

Je kunt nooit zeker weten of iemand een persoonlijkheidsstoornis heeft, tenzij ze een professionele, medische diagnose krijgen.

Het is van belang om het verschil te begrijpen tussen persoonlijkheidstypes en persoonlijkheidsstoornissen. Een persoon die verlegen is of graag tijd alleen doorbrengt, heeft niet per se een vermijdende of schizoïde persoonlijkheidsstoornis.

De verschillen tussen persoonlijkheidsstijl en een persoonlijkheidsstoornis kunnen vaak worden bepaald door te beoordelen hoe de persoonlijkheid van de persoon verschillende aspecten van zijn leven beïnvloedt, waaronder:

• Work.
• Relationships.
• Feelings/emotions.
• Self-identity.
• Bewustzijn van de werkelijkheid.
• Gedrag en impulsbeheersing.

Enkele algemene tekenen van mensen met een persoonlijkheidsstoornis zijn:

• Hun gedrag is wispelturig, frustrerend en verwarrend voor geliefden en andere mensen met wie ze omgaan.
• Ze kunnen problemen hebben met het begrijpen van realistische en acceptabele manieren om anderen te behandelen en zich om hen heen te gedragen.
• Ze zijn zich misschien niet bewust van hoe hun gedrag problemen veroorzaakt voor henzelf en/of anderen.
• Als ze een ouder zijn, kan hun manier van opvoeden afstandelijk, overdreven emotioneel, misbruikend of onverantwoordelijk zijn. Dit kan soms leiden tot lichamelijke, emotionele of mentale problemen bij hun kinderen.

Diagnose en tests

Hoe worden persoonlijkheidsstoornissen gediagnosticeerd?

Persoonlijkheidsstoornissen kunnen moeilijk te diagnosticeren zijn, aangezien de meeste mensen met een persoonlijkheidsstoornis geen probleem zien in hun gedrag of manier van denken.

Als gevolg hiervan zoeken mensen met een persoonlijkheidsstoornis doorgaans geen hulp of diagnose voor hun aandoening. In plaats daarvan kunnen hun geliefden of een sociaal agentschap hen doorverwijzen naar een geestelijke gezondheidsprofessional, omdat hun gedrag moeilijkheden veroorzaakt voor anderen.

Wanneer zij hulp zoeken, is dit vaak als gevolg van aandoeningen zoals angst, depressie of middelenmisbruik, of vanwege de problemen die worden veroorzaakt door hun persoonlijkheidsstoornis, zoals echtscheiding of werkloosheid, niet vanwege de stoornis zelf.

Zorgverleners stellen de diagnose van een specifieke persoonlijkheidsstoornis vast op basis van de criteria die worden verstrekt in het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders van de American Psychiatric Association.

Wanneer een geestelijke gezondheidsprofessional, zoals een psycholoog of psychiater, vermoedt dat iemand een persoonlijkheidsstoornis heeft, stellen ze vaak brede, algemene vragen die geen defensieve reactie of vijandige omgeving zullen creëren. Ze stellen vragen die inzicht zullen geven in:

• Vorige geschiedenis.
• Relationships
• Vorige werkervaring.
• Realiteitscontrole.
• Impulsbeheersing.

Aangezien een persoon vermoedelijk een persoonlijkheidsstoornis heeft en mogelijk geen inzicht heeft in zijn gedrag, werken geestelijke gezondheidsprofessionals vaak samen met de familie, vrienden en/of reclasseringsambtenaren van de persoon om meer inzicht te krijgen in zijn gedrag en geschiedenis.

Persoonlijkheidsstoornissen worden over het algemeen te weinig vastgesteld, omdat hulpverleners zich soms richten op de symptomen van angst of depressie, die veel vaker voorkomen in de algemene bevolking dan persoonlijkheidsstoornissen. Deze symptomen kunnen de kenmerken van een onderliggende persoonlijkheidsstoornis overschaduwen.

Beheer en Behandeling

Hoe worden persoonlijkheidsstoornissen behandeld?

Persoonlijkheidsstoornissen behoren tot een van de meest uitdagende stoornissen om te behandelen in de psychiatrie. Dit komt voornamelijk omdat mensen met persoonlijkheidsstoornissen vaak niet van mening zijn dat hun gedrag problematisch is, en daarom zoeken ze niet vaak naar behandeling.

Zelfs als een persoon met een persoonlijkheidsstoornis behandeling zoekt, ontbreekt het de moderne geneeskunde nog steeds aan beschikbare behandelopties – er zijn momenteel geen medicijnen goedgekeurd voor de behandeling van welke persoonlijkheidsstoornis dan ook. Maar er zijn medicijnen die kunnen helpen bij symptomen van angst en depressie, die vaak voorkomen bij mensen met een persoonlijkheidsstoornis.

Maar psychotherapie (praattherapie) kan helpen bij het beheersen van persoonlijkheidsstoornissen. Psychotherapie is een term voor een verscheidenheid aan behandeltechnieken die tot doel hebben om u te helpen problematische emoties, gedachten en gedragingen te identificeren en te veranderen. Samenwerken met een geestelijke gezondheidsprofessional, zoals een psycholoog of psychiater, kan ondersteuning, educatie en begeleiding bieden aan u en uw familie.

De belangrijkste doelen van psychotherapie voor de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen zijn onder andere:

• Het verminderen van onmiddellijke ongemak, zoals angst en depressie.
• Helpen de persoon begrijpen dat hun problemen van interne aard zijn en niet veroorzaakt worden door andere mensen of situaties.
• Het verminderen van ongezond en sociaal ongewenst gedrag.
• Het aanpassen van de persoonlijkheidseigenschappen die problemen veroorzaken.

Er zijn verschillende soorten psychotherapieën en elke persoonlijkheidsstoornis vereist specifieke types daarvan.

Een voorbeeld hiervan is dat onderzoeken aantonen dat dialectische gedragstherapie (DGT) effectief is voor de behandeling van mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis, en mensen met een histrionische persoonlijkheidsstoornis hebben vaak baat bij cognitieve gedragstherapie (CGT).

Overview

Wat is een persoonlijkheidsstoornis?

Een persoonlijkheidsstoornis is een geestesziekte die langdurige, allesomvattende en ontwrichtende patronen van denken, gedrag, stemming en omgang met anderen met zich meebrengt. Deze patronen veroorzaken aanzienlijk leed en/of beperken het vermogen van een persoon om te functioneren.

Er zijn 10 verschillende soorten persoonlijkheidsstoornissen, elk met verschillende kenmerken en symptomen.

Persoonlijkheid is van cruciaal belang om te bepalen wie we zijn als individuen. Het omvat een unieke mix van eigenschappen, inclusief houdingen, gedachten en gedragingen, evenals hoe we deze eigenschappen uiten in onze interacties met anderen en met de wereld om ons heen.

Persoonlijkheidsstoornissen kunnen leiden tot vervormde percepties van de werkelijkheid, abnormaal gedrag en ongemak op verschillende gebieden van het leven, zoals werk, relaties en sociaal functioneren. Bovendien kan het zijn dat mensen met een persoonlijkheidsstoornis hun problematische gedragingen niet herkennen of de negatieve effecten ervan op anderen niet zien.

Advertisement

Cleveland Clinic is een non-profitacademisch medisch centrum. Het adverteren op onze site helpt onze missie te ondersteunen. Wij keuren geen producten of diensten van buiten Cleveland Clinic goed. Het beleid

Welke soorten persoonlijkheidsstoornissen zijn er?

Het Diagnostisch en Statistisch Handboek voor Psychische Stoornissen (DSM-5), dat de standaardreferentiepublicatie is voor erkende psychische aandoeningen, organiseert de 10 typen persoonlijkheidsstoornissen in drie hoofdgroepen (categorieën). Elke groep heeft verschillende gemeenschappelijke symptomen.

Cluster A persoonlijkheidsstoornissen

Cluster A-persoonlijkheidsstoornissen omvatten ongewoon en excentriek denken of gedrag. Deze omvatten:

• Paranoïde persoonlijkheidsstoornis: Het belangrijkste kenmerk van deze aandoening is paranoia, wat zich uit in een onophoudelijk wantrouwen en argwaan jegens anderen zonder een adequate reden voor verdenking. Mensen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis geloven vaak dat anderen proberen hen kleinerend, schadelijk of bedreigend te behandelen.
• Schizoïde persoonlijkheidsstoornis: deze aandoening wordt gekenmerkt door een consistente neiging tot afstandelijkheid en algemene desinteresse in interpersoonlijke relaties. Mensen met een schizoïde persoonlijkheidsstoornis hebben een beperkt scala aan emoties bij het omgaan met anderen.
• Schizotypale persoonlijkheidsstoornis: Personen met deze aandoening vertonen een consistente patron van intense ongemak en beperkte behoefte aan nauwe relaties. Relaties kunnen belemmerd worden door hun vervormde kijk op de realiteit, bijgelovigheden en ongewoon gedrag.

Persoonlijkheidsstoornissen uit cluster B

Cluster B persoonlijkheidsstoornissen omvatten dramatisch en grillig gedrag. Mensen met deze soorten aandoeningen tonen intense, instabiele emoties en impulsief gedrag. Cluster B persoonlijkheidsstoornissen omvatten:

• Antisociale persoonlijkheidsstoornis (APPS): Mensen met APPS tonen een gebrek aan respect voor anderen en volgen sociale normen of regels niet. Mensen met APPS kunnen de wet overtreden of fysieke of emotionele schade aan anderen veroorzaken. Ze kunnen weigeren verantwoordelijkheid te nemen voor hun gedrag en/of laten zien dat ze geen rekening houden met de negatieve gevolgen van hun daden.
• Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS): Deze aandoening wordt gekenmerkt door moeilijkheden met emotionele regulatie, wat leidt tot een lage eigenwaarde, stemmingswisselingen, impulsief gedrag en daaropvolgende problemen in relaties.
• Histrionische persoonlijkheidsstoornis: Deze aandoening wordt gekenmerkt door intense, instabiele emoties en een vervormd zelfbeeld. Voor mensen met een histrionische persoonlijkheidsstoornis hangt hun eigenwaarde af van de goedkeuring van anderen en komt niet voort uit een echt gevoel van eigenwaarde. Ze hebben een overweldigend verlangen om opgemerkt te worden door anderen en kunnen dramatisch en/of ongepast gedrag vertonen om aandacht te krijgen.
• Narcistische persoonlijkheidsstoornis: Deze aandoening omvat een consistente patroon van waargenomen superioriteit en grootsheid, een overmatige behoefte aan lof en bewondering en een gebrek aan empathie voor anderen. Deze gedachten en gedragingen komen vaak voort uit een laag zelfbeeld en een gebrek aan zelfvertrouwen.

Beheer en Behandeling

Een persoonlijkheidsstoornis is een psychische aandoening die langdurige, allesomvattende, storende patronen van denken, gedrag, stemming en interpersoonlijke relaties met zich meebrengt. Specifieke behandeling voor elke persoonlijkheidsstoornis zal worden bepaald door uw zorgverlener op basis van uw leeftijd, algehele gezondheid en medische geschiedenis.

Persoonlijkheidsstoornissen zijn een groep van 10 geestelijke gezondheidsaandoeningen die langdurige, verstorende patronen van denken, gedrag, stemming en omgang met anderen inhouden. Mensen met persoonlijkheidsstoornissen realiseren zich vaak niet dat hun gedachten en gedrag problematisch zijn.